|
ค้นหา:
ค้นหาขั้นสูง
|
เลือกดูตามหมวดหมู่:
|
English Version |
เคน ดาเหลา ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดง (หมอลำ) |
|||||
คุณพ่อเคน ดาหลา หรือที่รู้จักกันดีในหมู่คนอีสานว่า หมอลำเคน ฮุด (ฮุด เป็นภาษาอีสาน หมายความว่า มุทะลุ ดุดัน บุกเบิก ไถเปิดหน้าดิน) เป็นศิลปินหมอลำอาวุโสชั้นครูระดับแนวหน้าของภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ที่มีลีลาการลำและศิลปะการใช้น้ำเสียงเป็นที่ประทับใจคนฟังได้อย่างดียิ่ง เป็นผู้มีปฏิภาณเป็นเลิศในเชิงกลอนลำสด มีคารมคมคาย ทั้งลำทางสั้น ลำทางยาว ลำเต้ย และลำเบ็ดเตล็ดอื่นๆ รวมถึงสำนวนผะหยาแบบอีสาน ทำให้มีชื่อเสียงขึ้นอย่างรวดเร็ว กลอนลำของท่านสมบูรณ์แบบด้วยทำนองแบบอุบลราชธานีที่เรียกว่า “วาดอุบล” ซึ่งมีลีลาการลำ การใช้สำนวนกลอนที่เฉียบคมลึกซึ้งน่าประทับใจ ทั้งลำทางสั้น ลำทางยาว ลำเต้ยแบบต่างๆ รวมถึงสำนวนผะหยาแบบอีสานที่มีคารมคมคายไพเราะน่าฟัง มีมุขตลกและคติสอนใจ
เนื่องในโอกาสที่สำนักวิทยบริการได้จัดนิทรรศการเรื่อง "ภูมิปัญญาขอนแก่น" เมื่อวันที่ 7 กันยายน 2553 และได้เรียนเชิญคุณพ่อเคน ดาเหลา ศิลปินแห่งชาติ สาขาศิลปะการแสดงพื้นบ้าน (หมอลำ) มาเป็นวิทยากรสาธิตการลำกลอนร่วมกับแม่ครูราตรีศรีวิไล บงสิทธิพร ครูภูมิปัญญาไทย สาขาศิลปกรรมการแสดงพื้นบ้าน (หมอลำ) คุณพ่อเคน ดาเหลาได้ให้เกียรติมุมอีสานสนเทศได้สัมภาษณ์ชีวประวัติและผลงานของท่านเพื่อบันทึกไว้ในฐานข้อมูลอีสานสนเทศ พร้อมกับได้อนุญาตให้นำผลงานตัวอย่างลำกลอนเรื่อง "แตงสังหารสาว" บันทึกไว้ด้วย ดังมีรายละเอียด ดังนี้
ชีวประวัติ ประวัติการศึกษา ที่อยู่ปัจจุบัน บ้านเลขที่ ๕๒๘/๑๕๕ หมู่ ๒๒ หมู่บ้านแก่นทองธานี ถนนมะลิวัลย์ ตำบลบ้านเป็ด อำเภอเมือง จังหวัดขอนแก่น รหัสไปรษณีย์ 40000 โทรศัพท์/โทรสาร ๐-๔๓๓๔-๔๔๘๔ รางวัล และเกียรติคุณที่ได้รับ
คุณพ่อเคน มีลีลาการลำชั้นครูระดับแนวหน้า สำนวนกลอนลำของท่านนอกจากจะเฉียบคมลึกซึ้งถึงใจผู้ฟังแล้ว ยังสนุกสนานและได้สาระ ตัวอย่างผลงานกลอนลำที่สร้างชื่อเสียงของท่านและได้สาธิตการลำให้ชาวมหาวิทยาลัยขอนแก่นได้รับฟังเนื่องในโอกาสการจัดนิทรรศการภูมิปัญญาขอนแก่น เมื่อวันที่ 7 กันยายน 2553 คือ ลำล่องแตงสังหารสาว ซึ่งมีบทกลอนลำ ดังนี้ ลำล่อง...แตงสังหารสาว “...โอย.....ฮื้อ.....อื้อ.....กรรมต้องจ่องใส่เวร...เข็นฮ้าย..ช่างนำมา...ผะหลาอ้าย....แม่นบ่มี...อือ.....เอ่ย...โอ้ย ....ละหน่า.. ...... เอ้อ.....หละพอแต่ลำจบแล้วเลยปิดเอาวับแวบคิดว่าเพิ่นสิหยั่มกินแก้เจ้าเหมื่อยหิว ว่าเพิ่นเป็นตะคิวเข้าซอมดูพั่นบ่แม่น ได้หมากแตงแล้วแล่นเหลียวงวกพู้น งวกพี้ไปหาลี้บ่อนบัง นั่งลงไปบังไม้นั่งลงบังเจ้าโพนหลุ่ม เอาหมากแตงลงจุมอีสีมุมปากเม้าเลยลงเด้าหน่วยหมากแตง มีแฮงหลายจนตาค้างเสียงครางอยู่หิ่นหิ่น อยู่หิ่นหิ่น...เหลียวเห็นดินถ่อก่ำปั้นโหลดคันฮ้ายเข้ากว่ากลอยหน่อยบ่นานหมากแตงซ้างขาดคาฮีมิดจี่หลี่ พ้นออกพอปีลี สิดึงออกกะบ่ได้ทางปลายนั่นพั่นอยู่ใน สาวจองหองกะเลยไห้....ว่า ฮีอีอ..ฮีอีอ เอิ้นหาแม่ แหม่นไผน้อสิมาเอาออกให้คราวนี้จังแหม่นเวร... เสียงเพลดังตึ้งๆ ตีสัญญากินข้าวก่องสาวจองหองข้าวบ่ทันได้ปั้นพั่นนอนไห่อยู่สวน ส่วนว่าพ่อเพิ่นนั่นบ่เห็นลูกคืนมาให้มันไปหดสวนกะบ่มาปานนี้ แหม่นมันหนีไปจ้อยทางใด๋พ่อเพิ่นว่า ไปหามันเบิ่งก่อนน่า พอจาแล้วกะเหล่าไป เฒ่ากะไหว่ๆ ข้าม กลางโท่งเถิ่งสวน เอิ้นหานางจองหองว่าอีนาง อีนาง อีนางไปไสหล่า มาหดสวนแต่ยามเซ้าไปทางใด๋มิดจี่หลี่ สาวจองหองเพิ่นเลยว่าโอ๊ยๆๆ หมากแตงขาดคาฮี ข่อยเอาออกบ่ได้สิตายแล้วอีพ่อเอ้ย พ่อเพิ่นเลยว่าคุณเอาฮี ซั่นบ้อหยั่มกินหมากแตงอีห่า ตายกะตายซ้ำสา แข่วเต็มปากอยู่พู้นน่า...เอาฮีหยั่ม.......กะซ่างเป็น.....มันตายซ้ำแหน่กะไค.............อื้อ...........ฮื้ออื่อ................เอ้ย......ละหน่า... .......แล้วเห็นเคนเว้าจังซี้ อย่าซิเคียดเด้อผู้สาว คิดถึงคราวฟังลำแด่เด้อผะนางน้อง คันบ่อลำกะบ่ห่าว คันบ่จากะบ่อหม่วนสมควรเด้อท่อนี่เคนหล่าสิหล่วงหนี ต่อจากหนี่ให้เจ้าว่าเด้อหญิง ความเป็นจริงหมอเคนว่าจังได๋เฮอน้อง สองคนเฮามาเว้านำกันมันหม่วนลำทางยาวแล้วจังซ้วนกลอนเข้าแม่นใส่กัน เพิ่นจังหนึ่งผัดว่าเหมิดที่ลำทางสั้นสิลำยาวไป หย่าว ย่าว ยาวไปฮอดมื้อเซ้ายาวได้แต่เทื่อเดียว ขึ้นภูเขียวเหลียวลงมาถูฆ้อง ภูเขาทองแจ้งข่างข่าย เหลียวไปทางเซียงใหม่เห็นแต่ภูอี่โต้ตันท่างแม่นปล่องลม เหลียวไปทางภูอ้ม ภูฝอยลมม่อยหละแหม่ง ภูหมากแหน่งอยู่ข้างใต้ภูฝ้ายนั่นอยู่เหนือ ภูหมากเขืออยู่ทางข้าง ภูยานางใต้ภูโหล่น ภูหมากโต่นติดกับภูป่าติ้วภูอิ้วป่ากะจิว เหลียวเห็นเขาเขียวสิ่วภูมะโลงก้ำบ้านโปร่ง เห็นแต่ภูขอบด้งวงล้อมฮ่อมสิไป ภูมะลัยเจือภูกล้วยภูเขาควายดงมักอี่ ขึ้นไปภูหมะหลี่เห็นแต่ภูกำพร้าเห็นหน้าให่สะออน นวลในใน......อึอื่อ..อื้อ.....เฮ้อเอ้อ.เอ๋ย..ละหน่า........ ...... แล้วเหลียวเห็นภูเขาซ้อนซอนกันเป็นหลั่นลั่น แม่เอ้ย..ภูผาซางอยู่ซ่งๆ วงล้อมฮ่องเขา เหลียวเห็นภูส่าเหล้าภูซำเฮาใกล้ภูหว่าง ใจพี่ชายคิดต่างได้ยินฟ้าฮ่ำฮ้องดังก้องตะหลิ่งซัน เปรี้องเอ้ย....เปรี้องแล้วปั่น....หันเอ้ยแล้ว......ต่าวมายๆ ต่าวมายๆ...ฮื้อ......ฮื่อ.......อื๋ออื่อ.......โอ้ย........ละหน่า…..”
แหล่งอ้างอิง
ติดต่อผู้ดูแลเว็บไซต์ : somphot@kku.ac.th ผู้พัฒนาโปรแกรม |
|||||
